Vaccintoerisme

Medisch toerisme bestaat al langer: naar het buitenland reizen voor een betere of snellere behandeling of ingreep. Modern medisch toerisme gaat vaak om een goedkopere behandeling en speelt zich dan af in landen als Thailand of India. Of denk aan de haartransplantaties in Turkije of tandheelkunde of plastische chirurgie, maar ook neurochirurgie en oncologie in Polen. Voor die landen is medisch toerisme big business. Er is ook medisch toerisme tussen pakweg Nederland en België. En toen tijdens de eerste lockdown Brusselse ziekenhuizen vol lagen, boden Vlaamse ziekenhuizen hun diensten aan.

Daar komt nu een heel specifieke vorm van medisch toerisme bij: vaccintoerisme. Landen bieden aan dat je erheen reist en er al dan niet een tijd blijft en/of rondreist en er een coronavaccin krijgt. Bestemmingen die met een aanbod van coronavaccintoerisme in het nieuws kwamen, zijn onder meer Dubai, Cuba, Servië, Rusland, de Verenigde Staten, de Malediven en de Seychellen. Dat telkens wel op een andere manier. Er worden ethisch gezien vaak vragen bij gesteld.

Het meest in het oog springende verhaal was wel dat van een all-in reis naar Dubai met het Britse ‘reis- en lifestylebureau’ Knightsbridge Circle. De reis was exclusief voor leden en het lidgeld voor de club bedraagt 24.000 pond. De reis kostte daarnaast nog eens 40.000 pond. Het vaccin was van het Chinese Sinopharm, dat gebruikt wordt in Dubai, maar nog niet goedgekeurd is door het Europees Geneesmiddelenagentschap. Nogal prijzig voor wat het was, maar het reisbureau kreeg niet minder dan 2000 aanvragen. Reizen voor een prik, maar niet voor een prikje.

Het hoeft niet altijd zoveel te kosten. In Europa is niet-EU-lid Servië wel eens meer het buitenbeentje. Je kunt er onder andere nog steeds goeie ouwe gloeilampen kopen. De Nederlander Thomas Zaatman organiseerde er met zijn reisbureau Party de voorbije jaren feestreizen. Nu wil hij Nederlanders naar Belgrado halen voor vaccins die ze er over hebben. Er hebben zich al vijfhonderd kandidaten aangemeld. Het aanbod is vooral interessant voor Nederlanders met een Chinese achtergrond die naar hun familie willen reizen. In Servië vind je naast Europese, Amerikaanse en Russische ook Chinese vaccins. En China laat je er alleen in met een Chinees vaccin.  

Ook Rusland stelt zijn grenzen open voor vaccintoerisme. Een groep van vijftig Duitsers ging met een touroperator naar Moskou. De stad kent geen lockdown en de reis combineert een stedenreis met een vaccinatie met Sputnik V.
De Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa overweegt omwille van de krapte van het aantal vaccins in Duitsland vluchten van Frankfurt naar Moskou. Daar zouden de passagiers zich op de luchthaven laten vaccineren met Sputnik en terugvliegen. Na enkele weken zouden ze een tweede keer naar Moskou vliegen voor het tweede vaccin. Per vlucht zou dit ongeveer € 1000 kosten.

Fit Reisen, een touroperator uit Hamburg, plant vaccinreizen voor een startprijs van 2000 à 3000 euro plus de ‘medische kosten’. De reizen zouden kunnen doorgaan naar de Seychellen, waar je op je tweede spuit wacht in een luxe standresort aan een hagelwit strand, of naar de Dode Zee in Israël, dat zijn eigen bevolking dan al gevaccineerd heeft.

De Malediven, die heel wat deviezen halen uit toerisme en dus door de pandemie heel wat inkomsten zagen verdwijnen, hebben een 3V-plan: visite, vakantie, vaccinatie. Tussen de twee prikken blijf je op de paradijselijke eilanden. Social distancing is er geen probleem, heet het, gezien de vele, kleine eilandjes. 

In de Verenigde Staten speelt het vaccintoerisme zich af tussen de staten onderling. Florida biedt als eerste vaccinatie aan 65-plussers, zonder bewijs dat je permanent in de staat woont. Dat zorgt voor heel wat vaccintoeristen die naar the Sunshine State vliegen voor een coronaprik. De snowbirds halen hun prik, maar ook gewone toeristen en buitenlanders wagen het er op. Sommigen zijn best creatief: twee jonge vrouwen werden bij een vaccinatiecentrum opgepakt omdat ze zich als oudjes hadden verkleed. Alaska wil dan weer zijn toerismesector laten heropleven door vanaf juni alle bezoekers gratis te laten vaccineren.

Ook Cuba, fel verarmd door het wegblijven van buitenlandse toeristen en traditioneel met een overschot aan artsen, wil zijn vaccins vermarkten. Er zijn niet minder dan vier eigen coronavaccins in ontwikkeling. Wanneer er één goedgekeurd wordt, zou de vaccinatie snel gaan en zouden er voldoende vaccins geproduceerd worden om ook buitenlandse toeristen in te enten. Je zou dan naar de Cubaanse stranden kunnen voor zon en zee en een prik.

In andere arme landen richt het aanbod zich tot de eigen bevolking, die zich een internationale reis kan veroorloven. Zo verkoopt het Indiase Gem Travel voor ongeveer 2000 dollar reizen naar het VK en de VS, inclusief het Pfizer-vaccin. Wel te verstaan van zodra alle Britten en Amerikanen gevaccineerd zijn, maar dus nog steeds sneller dan in eigen land.

Vooral Latijns-Amerika, dat fel geteisterd is door corona, kampt met een enorm tekort aan vaccins.  Chili en Uruguay doen het goed, maar Venezuela, Honduras en Nicaragua hebben nog maar nauwelijks inwoners gevaccineerd. Ook in Peru is er grote schaarste, wat tot vaccintoerisme leidt door wie het kan betalen.

Vaccintoerisme roept vragen op, maar lijkt onvermijdelijk, hoor je bij de UNWTO. Het zou bijvoorbeeld alleen mogen kunnen wanneer de lokale bevolking is ingeënt. Op dat moment kan vaccintoerisme voor een aantal bestemmingen ook een enorme kans betekenen voor de zwaar getroffen reissector. De reiziger moet zich bij zo’n aanbod altijd wel vergewissen of hij wel degelijk een goedgekeurd vaccin ingespoten krijgt en geen nepproduct of spul dat niet aan de kwaliteitsnormen beantwoordt.