Koloniale kerken en meer uit de XVI en XVII eeuw in het oosten van Guatemala Weinig is er gekend over deze toch wel erg bijzondere kerken in de provincies El Progreso en Chiquimula in Guatemala . Twee van de tweeentwintig provincies die het arme land rijk is , of is het eerder rijke land met veel armen ¿ De Spaanse verovering begin XVI eeuw van deze kontreien ging niet bepaald zacht tewerk . Te paard en met honden , met het kruis in beide handen . El Progreso heeft de eer en het genoegen anno siglo XXI te kunnen melden dat traditionele dansen niet meer gedanst worden en het perfekte evenbeeld is van Costa Rica in Guatemala . Een multikurele samenleving waar het woord indio gebruikt word om andere provincies aan te duiden , en indigena mooi klinkt vooral in het huidige Spanje. In de enige archeologische site toegankelijk Guaytan , tussen adobe huisjes in met zinken daken vind je behalve een paar miljoen muggen alleen een vergeten verleden waar met enig argwaan de “ brujos” (1) hun ceremoniele aktiviteiten uitvoeren . Liefst verweg doch helaas onmogelijk door de nabijheid van zoveel onbegrijpende Christelijke zielen waarbij de katolieken de minderheid vormen . Vandaag is er een diskussie aan de gang of Guatemala nu 49 % of 61 % mensen kent van Indiaanse , lees Maya , afkomst . Het nummer verandert elk jaar naar minder , behalve voor de buitenlandse hulporganisaties. Ooit de zon gezien aan de kerk van San Cristobal Acasaguastlan ? Of het uurwerk , niet uit de koloniale tijd , helemaal bovenaan de kerk van Santiago Esquipulas . Gelet op het feit dat het romeinse nummer IIII niet het hedendaagse romeinse nummer IV is? In San Agustin kan je de kerk binnen , zelfs onderaan . Het kerkhof ligt er onder de kerk en een vriendelijke iets oudere lokale man laat je de trappen afdalen . Van verrotting naar verheerlijking ... als je rijk was in de koloniale tijd kwam je terecht net niet onder het altaar , iets minder kan ook doch dan blijf je ergens in het midden steken .De armen , lees in de koloniale tijd de indianen , kwamen niet eens de kerk in . Niet levend en ook niet dood. Nu mogen ze wel de kerk in ondankshet feit dat ze nog steeds meestal even arm zijn doch ze hebben een ziel “ gekregen “. Er is sindsdien veel verbeterd , er zijn nu ook arme ladinos doch die hadden altijd al een ziel (2). En dan heb je Esquipulas . Het Lourdes en Fatima , het uitvergrote Scherpenheuvel . Een zwarte Kristus hangt zowaar met in zijn zog San Juan , Maria Magdalena en de Heilige Maagd aan een kruis genageld sinds 1595 . Hij alleen hangt , de anderen knielen , staan of zitten . Hij-de zoon -is niet altijd even zwart geweest , de rook van honderden jaren kaars heeft er veel mee te maken . Als duif overleef je het niet in deze omgeving . Je ziet trouwens in de zijbeuken van de enorme kerk , sinds 1961 een basiliek gracias aan Papa Juan XXIII , dat de Heilige Veronica er geen last van had terwijl minder fortuinlijke heiligen dichter bij het hoofdaltaar bijna onherkenbaar zijn . Vrouwen achteraan dan toch een voordeel in de kerk ? Boven de preekstoel een suggestief schilderij zonder herkenbare duif , schuld van diezelfde kaarsepidemie. Een beetje bescheidenheid en achteraan gaan zitten levert duidelijk meer op . Het doek van zweet , bloed , tranen en ongetwijfeld ook enige etensresten van de laatste avond ervoor (sic) in de handen van Veronica is trouwens een origineel , zoals er wel meer zijn , de origineelste in de kerk van Sint Pieter in Rome. De Belgen hebben het kerkje in Camotan net voor de grens met Honduras na de aardbeving in de jaren zeventig van de vorige eeuw terug opgebouwd . Rustig dorpje , een misplaatste rechtopstaande steen met onherkenbare tekenen laat je best links liggen . Links is link . Patrick Vercoutere Kulturele Gids in spe . Meer info over niet alledaags Guatemala altijd welkom